Op District8 wordt verslag gedaan van incidenten die plaats hebben gevonden in de regio’s Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond. Bij het doen van verslag worden beelden gemaakt waarop betrokkenen kunnen worden vastgelegd. Dit betreft zowel foto-opnamen als video-opnamen.
Privacywet
Meer dan eens krijgt District8 het verzoek van betrokkenen tot verwijdering van beelden en/of volledige items, betrokkenen beroepen zich hierbij op “de Privacywet”. Voor de goede orde, er bestaat geen “Privacywet” in Nederland. De wetgeving zit in Nederland zodanig in elkaar dat een combinatie van meerdere artikelen uit meerdere wetten tezamen gezien kunnen worden als een vorm van privacywetgeving. Onder andere in de Auteurswet (Portretrecht), Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) en Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) zijn artikelen opgenomen die gaan over de privacy van natuurlijke personen. Op geen enkele plaats zijn deze artikelen verzameld en verankerd in zoiets als “de Privacywet”.
Openbare weg
In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) is in artikel 10 de vrijheid van meningsuiting opgenomen. In dit artikel staat de vrijheid van informatiegaring waarin beschreven wordt dat het eenieder is toegestaan beelden te maken op de openbare weg en in openbare ruimtes. Hierbij hoeft de cameraman iemand niet te waarschuwen alvorens beelden te gaan maken. Bij publicatie van deze beelden speelt het Portretrecht en de Algemene verordening gegevensbescherming een rol.
Portretrecht
In de Auteurswet is het Portretrecht opgenomen, waarin wordt gesproken over een portret wanneer iemand herkenbaar is afgebeeld. Hierbij is niet alleen het gelaat van belang, ook een kenmerkende lichaamshouding of kenmerkende attributen zijn hierbij van belang. De wet maakt onderscheid tussen portretten die in opdracht zijn gemaakt en portretten die niet in opdracht zijn gemaakt. Dit laatste is van belang voor de foto’s op District8, daar deze niet in opdracht van de geportretteerde gemaakt worden. Wanneer een portret niet in opdracht is gemaakt, mag deze in beginsel vrij gepubliceerd worden. Dit ligt anders op het moment dat de geportretteerde een ‘redelijk belang’ heeft dat de foto niet gepubliceerd wordt, dit gaat dan vaak om een privacybelang of een financieel belang. In deze gevallen komt de Algemene verordening gegevensbescherming om de hoek kijjken.
Algemene verordening gegevensbescherming
Sinds 25 mei 2018 is de Europese “General Data Protection Regulation” (GDPR) van kracht, in Nederland beter bekend als de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en bijbehorende uitvoeringswet. In artikel 43 van de uitvoeringswet AVG is opgenomen dat op de verwerking van persoonsgegevens voor uitsluitend journalistieke doeleinden onder andere de volgende hoofdstukken en artikelen van de AVG niet van toepassing zijn:
- Artikel 7, derde lid (intrekken toestemming)
- Artikel 10 (verwerken persoonsgegevens betreffende strafrechtelijke veroordelingen/feiten) Hoofdstuk III (rechten van betrokkenen)
- Artikel 30 (register van verwerkingsactiviteiten)
- Artikel 33 t/m 43 (o.a. meldingsplicht datalek, gegevensbeschermingsbeoordeling)
- Hoofdstuk V (doorgiften aan andere landen)
- Hoofdstuk VI (toezichthoudende autoriteit)
- Hoofdstuk VII (samenwerking tussen toezichthouders)
De rechten van personen op grond van de AVG zijn dus grotendeels niet van toepassing en als in een journalistiek artikel persoonsgegevens staan vermeld, dan geldt dat deze persoon:
- Geen recht heeft op vergetelheid; er kan dus niet gevraagd worden de naam te verwijderen.
- Geen recht heeft op intrekking; in geval van toestemming voor publicatie kan die toestemming niet worden ingetrokken.
- Geen recht heeft op rectificatie.
- Geen recht van inzage heeft in de verwerking van persoonsgegevens door het betreffende medium.
- Geen recht heeft op bezwaar tegen de verwerking.
- Geen recht heeft op dataportabiliteit om van het medium de persoonsgegevens te ontvangen die zij hebben.
De bepalingen over de toezichthoudende autoriteit zijn uitgezonderd, hetgeen betekent dat de Autoriteit Persoonsgegevens niet bevoegd is toezicht te houden en ook niet handhavend op kan treden bij eventuele overtredingen.
Ondanks alle uitgezonderde bepalingen van de verordening, zijn er nog wel bepalingen waar journalisten zich aan dienen te houden. Dit betekent onder meer dat er nog steeds een grondslag nodig is voor het publiceren van het beeld. De grondslag hiervoor is de vrijheid van nieuwsgaring. Bij deze grondslag geldt nog steeds dat de journalist een afweging moet maken tussen de vrijheid van nieuwsgaring en de privacy van de geportretteerde, hetgeen gedaan wordt middels de redelijk- belangtoets vanuit het portretrecht. Een betrokkene kan hier geen bezwaar tegen maken daar hoofdstuk III van de AVG niet van toepassing is op journalistieke publicaties. Dit zou tevens een negatief effect hebben op de vrijheid van meningsuiting, indien iedere betrokkene achteraf bezwaar in dient op het moment dat deze persoon niet zo blij is met de journalistieke publicatie.
Kentekens
Naast het onherkenbaar maken van personen of het verwijderen van beeldmateriaal waar personen op te zien zijn, krijgt District8 ook meer dan eens de vraag om kentekens onherkenbaar te maken of beelden met daarop kentekens te verwijderen vanwege privacy. Om te beginnen is een kenteken geen publiekelijk herleidbaar persoonsgegeven. Ieder in Nederland geregistreerd voertuig dient voorzien te zijn van een uniek kenteken, waarmee het voertuig te identificeren is. Om die reden dient het kenteken dan ook duidelijk zichtbaar op het voertuig geplaatst te worden. Op de website van de Rijksdienst voor het wegverkeer kan iedereen enkele basisgegevens van voertuigen opvragen aan de hand van het kenteken, echter betreft dit alleen niet-privacygevoelige informatie. Indien de eigenaar van een voertuig deze te koop aanbiedt en bij de verkoopadvertentie zelf privacygevoelige informatie plaatst, is dit de verantwoordelijkheid van de eigenaar van het voertuig. Dit is geen reden om District8 te verzoeken een kenteken onherkenbaar te maken, de eigenaar kiest er in dit geval zelf voor de gegevens aan het kenteken te koppelen.
Een kenteken is alleen een herleidbaar persoonsgegeven voor diensten zoals de Belastingdienst, Douane, Handhaving of Politie. Deze diensten of overheidsinstellingen hebben voor de uitvoering van hun (wettelijke) werkzaamheden toegang tot het kentekenregister van de Rijksdienst voor het wegverkeer. Alleen personen werkzaam voor deze diensten of instellingen kunnen het kenteken herleiden tot een natuurlijk persoon. Vanzelfsprekend mogen zij dit alleen indien dit noodzakelijk is voor de uitvoering van hun werkzaamheden en niet aan de hand van foto’s op District8. District8 is voor de duidelijkheid dan ook vanuit geen enkele wetgeving verplicht kentekens onherkenbaar in beeld te brengen. Naast een kenteken kunnen ook overige uiterlijke kenmerken van een voertuig bij bekenden van betrokkenen leiden tot herkenning van het voertuig. Hierbij valt te denken aan knuffels aan de binnenspiegel, stickers op het voertuig, of andere uiterlijke modificaties waardoor het voertuig te onderscheiden is ten opzichte van anderen. Ook deze uiterlijke kenmerken hoeven door District8 niet onherkenbaar in beeld gebracht te worden.
Reclame-uitingen op panden en voertuigen
Voornamelijk bedrijven willen nog weleens reclame-uitingen of een bedrijfsnaam op een voertuig plaatsen. Ook deze (bedrijfs)voertuigen kunnen bij een ongeval betrokken raken, waardoor een bedrijfsnaam herkenbaar in beeld kan komen op de beelden die District8 maakt. Voor bedrijven met meerdere voertuigen geldt dat de bedrijfsnaam niets zegt over welke medewerker met desbetreffend voertuig gereden heeft en te allen tijde kiest de eigenaar (het bedrijf) er zelf voor het voertuig herkenbaar te maken door deze te voorzien van een reclame-uiting. Exact hetzelfde geldt voor bedrijven die reclame-uitingen op, aan of in een bedrijfspand aanbrengen. Indien dit van buitenaf zichtbaar is, kan dit in beeld gebracht worden door District8. Ook in dit geval kiest de eigenaar van een pand er zelf voor het pand herkenbaar te maken. Reclame-uitingen en bedrijfsnamen op zowel panden als voertuigen worden dan ook niet onherkenbaar in beeld gebracht.
